Ինչ կարող ենք ունենալ նաև մենք. Իսպանիա-Հայաստան՝ զուգահեռներ
Իսպանիայի մայրաքաղաք Մադրիդի հին քաղաքի կենտրոնում ենք։ Առավոտյան նախաճաշի դուրս գալով, իսկ երեկոյան հյուրանոց գնալիս տեսնում ենք փոքրիկ հարմարավետ սրճարան։ Այստեղ միշտ աշխուժություն է։Հիմնականում միջինից բարձր տարիքի մարդիկ են՝ տատիկներ, պապիկներ։ Գալիս են, ողջագուրվում, վերցնում թարմ պատրաստվող կարկանդակները` չուրոսները, կակաո, թեյ կամ սուրճ ու քաղցր զրույցի հետ զուգակցում գաստրոնոմիական անհրաժեշտ միջոցառումը։ Սեղանները դատարկ բաժակներից ազատում է մի պապիկ։ Զարմանալի է. Նա կարող է իր թոշակով վայելել կյանքը, բայց ինչու նաև չաշխատի ու շփվի տարեկիցների հետ։ Գներն այստեղ անհամեմատ էժան են՝ մինիմալ, այսինքն՝ սրճարանի տերը մինիմալ օգուտ է ստանում իր բիզնեսից, սրճարանի պատերը ճոխ ներկված չեն, բայց փոխարենը պայծառ են՝ այսքան տարեցների ջերմությունից եւ ուրախությունից։ Այդպիսի մի սրճարան էլ հանդիպեցինք Իսպանիայի սահմանակից ֆրանսիական Պերպինյան քաղաքում։ Իհարկե նման բան չես տեսնի մեզ մոտ։ Հակառակը, այստեղ սրճարաններ այցելում են հիմնականում մինչև միջին տարիքը։ Շատ պարզ մշակույթ, որ այնքան կուրախացնի ավագ սերնդին։ Ի դեպ, եվրոպայում ավելի շատ գեղեցկության սրահներ հաճախում է ավագ սերունդը։ Մադրիդի կենտրոնական հրապարակների բոլոր տոնածառերը երկաթից են. բուրգի տեսքով երկաթե ճաղեր, վրան՝ բազմազան լույսեր՝ ըստ ճաշակի։ Ընդ որում, մայրաքաղաքի հմնական տոնածառն արդեն երկրորդ տարին է՝ չի փոխվում։ Նման բան չես տեսնի մեզ մոտ. Երևանի գլխավոր տոնածառը միշտ բնական է, բազմաթիվ եղևնիներ են կտրվում ու կախվում երկաթե ձողին, որոնք երկու շաբաթից դեն են նետվում։ Դե իհարկե, այսպես «էժան» է նստում, եղևնին ձրի է...կամ՝ Վրաստանից՝ ցածր գներով։ Բարսելոնայի մետրոն է։ Իհարկե, չես տեսնի, որ մեզ մոտ կիթառով կրքոտ իսպանական երաժշտություն հնչի մետրոյի վագոնում։ Մեզ մոտ շատ-շատ տոնից տոն դհոլ-զուռնա նվագեն, բայց մի բան էլ չես տեսնի մեր մետրոյում։ Գողություն՝ աչքիդ առաջ։ Այո, Բարսելոնայում մետրոյի վագոնում կմտնեն գրպանդ՝ բոլորի աչքի առջև, եթե անգամ մի քանի հոգի է վագոնում։ Իսկ եթե մի քիչ շատ մարդ կա, ապա արհեստական քաշքշուկ են ստեղծում, մեկը մի կողմից քեզ բռթբռթելով շեղում է, մյուսը՝ իր սև գործն անում; Մեզ վրա երկու անգամ նման «հարձակում» եղավ։ Շարքային իսպանացին, ի դեպ, կարող է քեզ պաշտպանել ու անմիջապես հսկիչի ուշադրությունը հրավիրել գրպանահատի ուղղությամբ։ Այնպես որ, միշտ զգաստ, պայուսակը՝ ձեռքի տակ։ Իսկ գլխավոր պողոտաներով քայլելիս հատկապես զգուշացեք ինքնագնացներով կամ հեծանիվներով գողերից, նրանք վայրկենական պոկում ու իրենց հետ տանում են պայուսակդ։ Մի բան էլ, որ չես տեսնի մեզ մոտ. Ինչպես ողջ Եվրոպայում, այստեղ էլ պահպանվում են նույնիսկ այնպիսի հին շենքեր, որոնք ոչ միայն պատմամշակութային արժեք չեն, այլև հնարավոր է՝ երբևէ ոչ էլ շահագործվեն։ Դարերից եկող շենքերն ու շինությունները պարզապես կանգնած են՝ տիրակա հայացքով։ Բնակելի շենքի զարդանախշ Բարսելոնայի հնոտիների շուկայում, իհարկե, կան հնություններ, որոնք այլևս պետք չեն տերերին։ Այդ թվում եւ՝ ընտանեկան լուսանկարներ։ Տեսնես ով կգնի ուրիշի լուսանկարները։ Գլխավոր պողոտաներից մեկում՝ Ռամբլայում, մի բան էլ կա, որ մեզ մոտ չես հանդիպի։ Էրոտիկայի թանգարանի պատշգամբից ամեն երեկո քեզ ողջունում է «Մերլին Մոնրոն»։ Միայն թե նա այստեղ տղամարդ է։ Իսկ ահա այս պատշգամբը, որ Բարսելոնայում դեպի Պիկասոյի թանգարան տանող ճանապարհին է, թերևս վկայում է, որ ժամանակին այստեղ եղել է «կարմիր լապտերների» փողոց։ Մեկ այլ պատշգամբ՝ Մադրիդում Եվ բոված շագանակ վաճառող մի տղամարդ Բարսելոնա-Մադրիդ Տպավորությունները փոխանցեց Հասմիկ Բուդաղյանը